Δραστηριότητα ευαισθητοποίησης των μαθητών/τριών στην πολιτισμική διαφορετικότητα υλοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2022, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Σχολεία για όλους: Συμπερίληψη παιδιών προσφύγων στα ελληνικά σχολεία». Στη δραστηριότητα συμμετείχαν τα τμήματα Α2, Β2, Γ1, Γ2, Γ3, Γ4, τμήματα στα οποία φοιτούν και μαθητές/τριες πρόσφυγες και μετανάστες.
Αρχικά οι μαθητές/τριες παρακολούθησαν βίντεο με θέμα τη διαφορετικότητα, τον ρατσισμό, την αποδοχή του άλλου. Τα βίντεο ήταν τα εξής: «Τα γυαλιά της διαφορετικότητας» (1ο και 2ο), «Άσμα» και «Ο τοίχος». Με αφόρμηση το περιεχόμενο των βίντεο, ακολούθησε συζήτηση με τους/τις μαθητές/τριες με στόχο την ευαισθητοποίησή τους απέναντι στο φαινόμενο του ρατσισμού και σε έννοιες όπως η αποδοχή της διαφορετικότητας.
Στη συνέχεια, μοιράστηκε στους/τις μαθητές/τριες ερωτηματολόγιο το οποίο περιλάμβανε δεκατρείς ερωτήσεις σχετικές με το θέμα και τους ζητήθηκε να το συμπληρώσουν ανώνυμα, επιλέγοντας για κάθε ερώτηση μία από τις ακόλουθες απαντήσεις: «ποτέ, σχεδόν ποτέ, μερικές φορές, σχεδόν πάντα, πάντα». Το ερωτηματολόγιο είχε σκοπό οι μαθητές/τριες να προσδιορίσουν τη στάση τους σχετικά με την πολιτισμική διαφορετικότητα, να αναγνωρίσουν τις προκαταλήψεις τους, να κατανοήσουν πόσο σημαντική είναι για την επικοινωνία, τη συνεργασία και την ομαδικότητα η συμπερίληψη των προσφύγων, των αλλοδαπών, και γενικά των μαθητών που χαρακτηρίζονται διαφορετικοί, είτε εθνολογικά, είτε κοινωνικά, είτε θρησκευτικά κλπ.
Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου έγινε μέσα στην τάξη και αφιερώθηκαν δύο διδακτικές ώρες σε κάθε τμήμα, προκειμένου όχι μόνον να γίνουν κατανοητές οι ερωτήσεις και να απαντηθούν, αλλά και να εκφράσουν οι μαθητές/τριες τις απόψεις τους και μερικές φορές να γίνει και διάλογος μεταξύ τους για τα θέματα τα οποία θίγονται. Ακολούθως, έγινε επεξεργασία των απαντήσεων, οι οποίες απεικονίστηκαν μέσω γραφημάτων, και τα δεδομένα αξιοποιήθηκαν για τη εξαγωγή αντιπροσωπευτικών συμπερασμάτων.
Από τις απαντήσεις των μαθητών μπορούμε να εξάγουμε τα εξής συμπεράσματα:
Οι περισσότεροι/ες μαθητές/τριες έχουν εξοικειωθεί με την έννοια της πολιτισμικής διαφορετικότητας και είναι πάντα πρόθυμοι/ες να κάνουν φιλίες με ανθρώπους από διάφορες εθνότητες. Η πλειοψηφία των μαθητών/τριών αδιαφορεί για προκαταλήψεις και στερεότυπα και αποφεύγει να κάνει υποθέσεις χωρίς αποδείξεις για ένα άτομο η μία ομάδα ανθρώπων. Επίσης, οι πιο πολλοί/ές μαθητές/τριες, πλην κάποιων εξαιρέσεων, υποστηρίζουν ότι θα αντιδράσουν, όταν είναι παρόντες/ουσες την ώρα που κάποιος συνάνθρωπός τους ταπεινώνεται ή δέχεται λεκτικές επιθέσεις λόγω της διαφορετικότητάς του, ενώ κάνουν φιλίες και επικοινωνούν εύκολα με άτομα διαφορετικά από αυτούς/ές. Σχεδόν πάντα δείχνουν σεβασμό και ενδιαφέρον για τις ιδέες και τις πεποιθήσεις ανθρώπων με διαφορετική κουλτούρα. Μάλιστα, οι περισσότεροι/ες πάντα προτρέπουν τους ανθρώπους που είναι πολιτισμικά διαφορετικοί, να εκφράζουν τους προβληματισμούς τους και τις ανησυχίες τους. Τα δεδομένα, ταυτόχρονα, έδειξαν ότι η πλειοψηφία των μαθητών/τριών δεν επηρεάζεται από τα φυσικά εξωτερικά χαρακτηριστικά, όταν επικοινωνούν με άλλους ανθρώπους ή όταν πρόκειται να βγάλουν συμπεράσματα για τις ικανότητες αυτών. Αναγνωρίζουν ότι μερικές φορές οι άλλοι άνθρωποι μπορούν να έχουν στερεότυπα γι’ αυτούς/ές και προσπαθούν να ξεπεράσουν τέτοιου είδους αντιλήψεις. Παράλληλα, μεγάλη προτίμηση διαπιστώθηκε στην επιλογή «σχεδόν πάντα» αναφορικά με το γεγονός ότι οι μαθητές/τριες προσπαθούν να μάθουν για τον πλούτο των άλλων πολιτισμών, ενώ κατανοούν -εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων- την έννοια του ρατσισμού και την επιρροή του στη ζωή των άλλων ανθρώπων.
Η δραστηριότητα οργανώθηκε και υλοποιήθηκε από τους εκπαιδευτικούς Αλεξίου Ελένη ΠΕ02 (συντονίστρια), Σαμπατάκου Σταυρούλα ΠΕ02 και Χατζηελευθερίου Κωνσταντίνο ΠΕ01. Για την απεικόνιση των απαντήσεων μέσω διαγραμμάτων, συνεργάστηκε η εκπαιδευτικός Πασχαλίδου Μαρία ΠΕ03.